Wycieczki

Jędrzejów na drodze do Niepodległości - wystawa czasowa w Muzeum im. Przypkowskich

06-11-2018

W dniu 6 listopada klasa 2c uczestniczyła w lekcji muzealnej poświęconej setnej rocznicy odzyskania Niepodległości przez Polskę. Wystawa, którą uczniowie mogli obejrzeć podczas zajęć pokazuje wydarzenia I wojny światowej z perspektywy Jędrzejowa. W tamtych dniach miasto było świadkiem ważnych wydarzeń.

3 sierpnia 1914 roku dotarł tu pierwszy regularny oddział polskiego wojska, tzw. Siódemka Beliny, a kilka dni później I Kompania Kadrowa Józefa Piłsudskiego. On sam kilkakrotnie bywał później w Jędrzejowie, a nawet kwaterował w domu Przypkowskich. W tym czasie nieopodal nad Nidą trwała wojna pozycyjna. Jędrzejów stał się miastem tyłowym; dla celów komunikacji z frontem Austriacy wybudowali wówczas polową kolejkę wąskotorową, czynną do dziś.

Wystawa prezentuje pamiątki, archiwalne zdjęcia i dokumenty związane z tamtymi wydarzeniami. Wiele zaprezentowanych eksponatów to niezwykle ciekawe obiekty wypożyczone z innych muzeów, jak i z nigdy nie udostępnionych kolekcji prywatnych, w tym broń używana przez legionistów Józefa Piłsudskiego i wiele innych.

W roku 1918 Austro-Węgry i Cesarstwo Niemieckie przegrały Wielką Wojnę a w Rosji trwała wojna domowa.

Wojska austriackie opuściły Jędrzejów pod koniec października. Następnie Powstał Powiatowy Komitet Obywatelski i ogłosił przejęcie władzy nad miastem i powiatem. Pierwszym starostą został Władysław Wielowieyski, który funkcję tę pełnił przez kilka dni. 7 listopada w Lublinie utworzony został Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej, który przejął władzę nad austriacką strefą okupacyjną. Stanowisko komisarza rządu, na powiat jędrzejowski otrzymał działacz PSL „Wyzwolenie” Andrzej Waleron.

Rozpoczęte czynem legionowym dzieło odzyskania niepodległości, stało się fundamentem wspólnej pamięci. Na pamiątkę wydarzeń I wojny światowej na historycznym szlaku bojowym I Kompanii Kadrowej rokrocznie odbywa się marsz. Pierwszy raz został zorganizowany przez dawnych legionistów w 1924 r. W okresie po II wojnie światowej marsze te były zakazane. Dopiero na fali tzw. „Karnawału Solidarności” powrócono do tej idei - pierwszy powojenny marsz odbył się w 1981 roku.

Już w okresie II Rzeczypospolitej Jędrzejów stał się istotnym punktem na mapie pamięci o Józefie Piłsudskim i jego Legionach, a dom przy rynku, w którym znalazł gościnę w 1915 r został oficjalnie uznany za miejsce pamięci Marszałka.

Od 1989 r pod tablicą upamiętniającą pobyt Piłsudskiego w domu Przypkowskich odbywają się oficjalne uroczystości rocznicowe, a historia wkroczenia I Kompanii Kadrowej stała się jednym z podstawowych elementów budowania legendy legionowej w Jędrzejowie.

W ramach programu „Konarski dla Niepodległej” realizowanego w naszej szkole uczniowie w ogrodach Muzeum z kartek biało-czerwonych utworzyli flagę Polski.

Wyjście do Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie zorganizowali nauczyciele: Maria Kot i Aldona Nawrot.

• Maria Kot