Wydarzenia

19 lutego - Dzień Nauki Polskiej

19-02-2020

19 lutego 2020 roku po raz pierwszy obchodziliśmy nowe święto państwowe - Dzień Nauki Polskiej. Jako datę corocznych obchodów wyznaczono dzień urodzin Mikołaja Kopernika w uznaniu jego wybitnych zasług na polu astronomii. Święto stanowić ma inspirację do pójścia w ślady wybitnych polskich badaczy i wzmocnienia zainteresowania nauką.

Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców, oprócz Mikołaja Kopernika, wskazano również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.

Konarski również uczcił pamięć polskich naukowców. Uczniowie klas 2b, 1be oraz 2L przebrali się za wybitne postaci, chodzili po klasach, opowiadali o dokonaniach swoich wybitnych rodaków.

Mikołaj Kopernik

Był to najbardziej znany polski astronom. Urodzony 19 lutego 1473 roku w Toruniu Kopernik w ciągu swojego trwającego 70 lat życia dokonał wielu niesamowitych odkryć, które zrewolucjonizowały ówczesną naukę. Jego najbardziej ikonicznym dziełem jest „De revolutionibus orbium coelestium” (pol. O obrotach sfer niebieskich). Właśnie to dzieło spowodowało potężny naukowy przełom w dziedzinie astronomii. Mężczyzna zmarł 21 maja 1543 roku we Fromborku na udar mózgu.

Mikołaj Kopernik i Jakub Solus - klasa 1b

Maria Skłodowska – Curie

Najbardziej znana polska fizyczka i chemiczka urodziła się w Warszawie 7 listopada 1867 roku. Z jej inicjatywy powstała nowa gałąź nauki – radiochemia. To właśnie ona wraz z mężem Pierrem Curie w 1898 roku odkryła dwa nowe pierwiastki – rad oraz polon. Ze względu na jej płeć musiała udać się na studia do Francji, albowiem w Polsce wówczas kobiety nie mogły kształcić się na uczelniach. Zmarła 4 lipca 1934 roku z powodu niedokrwistości aplastycznej szpiku kostnego. Dwukrotnie została nagrodzona Nagrodą Nobla – 1903 w dziedzinie fizyki oraz w 1911 w dziedzinie chemii. Jako jedna z czterech osób otrzymała dwie nagrody Nobla, jako jedna z dwóch osób w dwóch różnych dziedzinach oraz pozostaje jedyną kobietą, której udało się tego dokonać. Maria Skłodowska-Curie to pierwsza kobieta, która spoczęła w paryskim Panteonie w dowód uznania zasług naukowych.

Maria Skłodowska-Curie i Julia Chrzanowska - klasa 2b

Ignacy Łukasiewicz

Urodzony w Zadusznikach 8 lub 23 marca 1822 roku polski farmaceuta i przedsiębiorca w 1853 roku we Lwowie skonstruował nowatorski wynalazek – Lampę naftową. Od tamtego momentu nazywa się go pionierem przemysłu naftowego albowiem był pierwszym, który wykorzystał ten surowiec w jego oczyszczonej postaci na skalę przemysłową. Zmarł 7 stycznia 1882 roku w Chorkówce na skutek zapalenia płuc.

Ignacy Łukasiewicz i Bartłomiej Leśniewski – klasa 1be

Jan Heweliusz

Urodził się 28 stycznia 1611 roku w Gdańsku. Był polskim astronomem, matematykiem i konstruktorem instrumentów naukowych. Zafascynowany księżycem obserwował go przy pomocy wykonanych przez siebie lunet. Na podstawie swojej dokładnej analizy ziemskiego satelity napisał dzieło „Selenographia: sive Lunae descriptio” (Selenografia: lub opisanie Księżyca) w 1647 roku. Zmarł w 1687 roku, również w Gdańsku.

Jan Heweliusz i Dominik Klepek – klasa 2b

Karol Olszewski

Urodzony 29 stycznia 1846 roku w Broniszowie Tarnowskim polski fizyk oraz chemik. Znany z wynalezienia kaskadowej metody skraplania gazów. Przy swoim odkryciu wykorzystał metoda skraplania, wykorzystująca coraz niższe temperatury skraplania kolejnych gazów w obniżonym ciśnieniu. Razem z Zygmuntem Wróblewskim jako pierwsi skroplili w 1883 roku tlen a kilka dni później azot. Zmarł 24 marca 1915 w Krakowie. By skroplić tlen i azot musieli je schłodzić poniżej temperatury -164°C. Udało mu się również skroplić dwutlenek węgla, metanol oraz argon, Początkowo jego aparatura nie była w stanie zejść poniżej -105°C, dopiero po licznych udoskonaleniach mógł uzyskać temperatury niższe od -160°C.

Karol Olszewski i Grzegorz Gancarski – klasa 2b

Zygmunt Wróblewski

Urodził się 28 października 1845 w Grodnie. Wybitny polski fizyk i profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmował się badaniem właściwości gazów i metali w niskich temperaturach oraz dyfuzją gazów. Wyznaczył temperatury krytyczne szeregu gazów, w tym parametry krytyczne wodoru. Razem z Karolem Olszewskim dokonał skroplenia tlenu i azotu w 1883 roku. Zmarł w wieku 43 lat 16 kwietnia 1888 w Krakowie na skutek oparzeń wynikających z przypadkowego oblania się zawartością zapalonej lampy naftowej.

Zygmunt Wróblewski i Bartłomiej Grzegorczyk – klasa 2L

Ludwik Hirszfeld

Urodzony 5 sierpnia 1884 w Warszawie, polski lekarz, bakteriolog i immunolog. Pracował nad grupami krwi, swoje badania prowadził w latach 1907-1911. Wyjaśnił zasadę dziedziczenia grupy krwi i tym samym dał początek dochodzeniom ojcostwa. Wprowadził znane obecnie oznaczenia grup krwi O, A, B i AB, które w roku 1928 zostały przyjęte na całym świecie. Udało mu się odnaleźć przyczynę występowania konfliktu serologicznego i wprowadził dodatkowe oznaczenie współczynnika Rh. Zmarł 7 marca 1954 we Wrocławiu.

Ludwik Hirszfeld i Wiktor Fiutek – klasa 1be

Jan Czochralski

Urodził się 23 października 1885 w Kcyni. Był polskim chemikiem i metaloznawcą. Znany z wynalezienia używanej do dziś metody otrzymywania monokryształów krzemu, tzw. metody Czochralskiego. W kwietniu 1954 roku naukowcy z Texas Instruments skonstruowali pierwszy tranzystor z kryształu krzemu wyhodowanego metodą Czochralskiego. Nie dożył on jednak tego zdarzenia, ponieważ zmarł w wyniku ataku serca 22 kwietnia 1953 roku w Poznaniu.

Jan Czochralski i Sebasian Góra - klas 2L

Henryk Arctowski

Urodzony 15 lipca 1871 w Warszawie. Polski geograf, geofizyk, geolog, meteorolog i glacjolog. Fascynował się geograficznymi biegunami Ziemii. W 1897 roku wyruszył na wyprawę w zimne regiony Antarktyki. Arctowski, na podstawie analizy przywiezionych przez siebie próbek skał z antarktyki, udowodnił swoją teorię istnienia „antarkandów” - czyli wcześniejszego połączenia Ameryki Południowej i Półwyspu Antarktycznego. Wyniki jego badań polarnych opisał w ponad 300 publikacjach. Zmarł 21 lutego 1958 w Waszyngtonie.

Henryk Arctowski i Stefan Banach

Stefan Banach

Znany polski matematyk i przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej. Urodził się w Krakowie 30 marca 1892 roku. Zasłynął głównie ze sformułowania aksjomatycznej definicji przestrzeni nazwanych później jego nazwiskiem – przestrzeni Banacha oraz z ugruntowania podstaw analizy funkcjonalnej. Podał jej fundamentalne twierdzenia i wprowadził jej terminologię. Zmarł 31 sierpnia 1945 roku we Lwowie.

Dziękujemy szczególnie Julii Chrzanowskiej za ucharakteryzowanie postaci oraz zorganizowanie przedsięwzięcia wspólnie z Jakubem Solusem, Nikodemowi Mędrek (klasa 2b) za wykonanie prezentacji poświęconej obchodzonemu świętu oraz pozostałym uczniom za zaangażowanie.

Mamy nadzieję, że udało nam się przybliżyć uczniom Konarskiego najważniejsze nazwiska polskiej nauki.

• Elżbieta Grad, Sabina Chechelska