Wydarzenia

227 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja

26-04-2018

„Cóż to za święto takie radosne, że miasto całe drży i faluje?
Czy wracającą lud wita wiosnę?
Czy na cześć wiosny tak wiwatuje?
O, coś większego Polska dziś święci!
To Konstytucja Trzeciego Maja!
Akt wielki, ważny, godny pamięci,
co naród cały jednością spaja.”

W dniu 26 kwietnia 2018 roku, w naszej szkole, podczas uroczystej akademii, uczczona została 227. rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja - tej, która do dziś jest punktem odniesienia do patriotyzmu i poczucia tożsamości narodowej. Konstytucja 3 Maja była odpowiedzią na pogarszającą się sytuację wewnętrzną i międzynarodową Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 3 maja 1791 r. Polacy podjęli trud budowania społeczeństwa patriotycznego opartego na fundamencie wolności. Dzięki naszym przodkom, poczucie wolności jest w każdym z nas. A wolność narodu i demokracja są fundamentami także dla przyszłych pokoleń.

Jaka była zatem geneza uchwalenia tejże ustawy zasadniczej? Polska w XVIII wieku pogrążyła się w chaosie wskutek samowoli magnatów i nieudolnych rządów dynastii saskiej. Coraz częściej mieszały się państwa ościenne w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. W II połowie XVIII wieku rozpoczęły się próby dźwignięcia Polski z zastoju i uczynienia z niej nowoczesnego państwa. Ta swoboda i samowola szlachecka doprowadziły do osłabienia i poddania się obcym wpływom, szczególnie rosyjskim. Dyplomaci rosyjscy i pruscy, wykorzystując obowiązujące prawo zrywania sejmów - liberum veto, hamowali wszelkie próby naprawy ustroju Rzeczypospolitej. Austria, Prusy i Rosja stały się gwarantami wolności szlacheckich, które rozbijały państwo polskie. Próba naprawy Rzeczypospolitej podjęta przez konfederatów barskich została udaremniona przez wojska rosyjskie i zdrajców. W 1772 roku nastąpił I rozbiór Polski, który był wielkim wstrząsem dla narodu. Mimo katastrofy pierwszego rozbioru i zacieśniającej się kontroli państw ościennych, naród polski dźwignął się z zastoju. Nastąpił rozwój oświaty, kierowanej przez Komisję Edukacji Narodowej. Społeczeństwo polskie jednoczyła sprawa niepodległości Ojczyzny.

W październiku 1788 roku zebrał się w warszawie sejm, zwany Sejmem Czteroletnim albo Wielkim. Zawiązano go w konfederację pod laską marszałków: Stanisława Małachowskiego i Kazimierza Nestora Sapiehy. Uchwały zrzucające protekcję rosyjską i wprowadzające reformy były dziełem stronnictwa patriotycznego, na czele którego stał Ignacy Potocki.

Największe postanowienia zapadły jednak wiosną 1791 roku. Pod nieobecność dużej liczby posłów opozycji /na 346 posłów na sali znajdowało się 153/-pozostali wyjechali do domów na Wielkanoc- 3 maja uchwalono ustawę rządową, zmieniającą ustrój Rzeczypospolitej. Przeszła ona do historii pod nazwą KONSTYTUCJI 3 MAJA. Była pierwszą w Europie, drugą na świecie, po konstytucji Stanów Zjednoczonych, sformułowaną na piśmie ustawą zasadniczą. Konstytucja 3 Maja była dowodem, że Polska weszła na drogę postępu i reform, że Polacy sami znaleźli siły do wydobycia kraju z upadku. Stanowiła wyraz gorącego patriotyzmu i umiłowania wolności.

Warto przypomnieć, że obchody tego święta były zakazane podczas rozbiorów, a jego obchodzenie zostało wznowione w II Rzeczypospolitej w kwietniu 1919 roku. Następnie święto Konstytucji 3 Maja zostało zdelegalizowane podczas okupacji Polski w czasie II wojny światowej, a po antykomunistycznych demonstracjach w 1946 r. w Polsce nie było obchodzone; zastąpiono je obchodami święta 1 Maja. W styczniu 1951 r. święto to zostało oficjalnie zniesione przez władze komunistyczne. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990 r. święto Konstytucji 3 Maja należy do uroczyście obchodzonych polskich świąt narodowych, dziś jako jedno z 2, które przewiduje obecnie obowiązująca Konstytucja z 1997 roku.

Akademię szkolną upamiętniającą kolejną rocznicę uchwalenia Konstytucji przygotowały członkinie Szkolnego Koła Historycznego pod kierunkiem nauczycieli historii, a w której udział wzięła młodzież z klasy 2a i 2b , a oprawę muzyczną zapewniła pani Anna Ulatowska wraz ze Szkolnym Kołem Muzycznym.

Należy również wspomnieć, że delegacja naszej szkoły – dyrekcja, nauczyciele i młodzież wraz z pocztem sztandarowym ZSP nr 1 im. ks. S. Konarskiego, wzięła udział w dniu 3 maja 2018 roku w obchodach gminno – powiatowych uroczystej Mszy Świętej w Kościele Św. Trójcy oraz złożyła pamiątkowe wiązanki kwiatów pod pomnikiem Bohaterów Ziemi Jędrzejowskiej.

Dlatego trzeba pamiętać, że Konstytucja 3 Maja połączyła chrześcijańskie tradycje Europy i wartości Oświecenia, umożliwiła powstanie i przetrwanie narodu polskiego przez okres zaborów, niewoli i okupacji. Wartości zawarte w pierwszej pisanej konstytucji w Europie - wolność wyznania, równość wobec prawa, tolerancja, podział władzy, rządy oparte na woli narodu - stały się fundamentem rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce. Dzisiaj niech będą dla nas zawsze wzorem do naśladowania.

• Katarzyna Krotla-Gnatowska